In de rubriek ‘fotografie reisadvies’ geef ik tips om het meeste uit je fotografie op reis te halen. Ik bespreek de beste reisperiode voor fotografie, welke apparatuur je het beste meeneemt, welke fotolocaties je niet mag missen en geef allerhande tips om je reis net dat beetje aangenamer te maken. Alle ideeën en tips zijn gebaseerd op mijn eigen ervaringen op de specifieke bestemming. In deze eerste editie lees je mijn fotografie reisadvies voor Spitsbergen / Svalbard.
Allereerst een noodzakelijke disclaimer: alle hier gepresenteerde informatie is gebaseerd op mijn eigen, persoonlijke ervaringen en jouw ervaring kan daar natuurlijk van afwijken. De informatie kan bovendien gedateerd raken en ik raad iedereen dan ook aan om ook zelf gedegen vooronderzoek en voorbereidingen te treffen. Ik ben in geen geval verantwoordelijk voor eventueel geleden schade of letsel als gevolg van de opvolging van mijn adviezen.
Wie alvast wat inspiratie zoekt kan hier mijn in Spitsbergen gemaakte foto’s bekijken:
- Spitsbergen: de arctische winter
- Spitsbergen: zeilschip Noorderlicht
- Spitsbergen: Longyearbyen & Barentsburg
Beste reisperiode voor fotografie in Spitsbergen
Met haar locatie tussen 74 en 81 graden noorderbreedte ligt de archipel van Svalbard (met Spitsbergen als hoofdeiland) ver boven de poolcirkel. De eilanden hebben daardoor een lange poolnacht en een even zo lange periode dat de zon in het geheel niet onder gaat. Een jaar op Spitsbergen laat zich scheiden in een vijftal seizoenen, met ieder eigen karakteristieken:
- Voorjaar: in mei en juni maakt de sneeuw en ijs plaats voor mossige toendra. Normaliter is het zeeijs tegen eind juni zo ver teruggetrokken dat het mogelijk is om volledig rond Spitsbergen te varen. Het is bovendien een goede periode voor alle soorten wildlife: de vogels zijn teruggekeerd, walvissen voeden zich in de fjorden end ijsberen zijn inmiddels beter zichtbaar. De zon gaat in deze periode al niet meer onder.
- Zomer: in juli en augustus worden de hoogste temperaturen bereikt, is het landschap op haar ‘groenst’. Je hebt nu de grootste kans om (vanaf een schip, of op veilige afstand) ijsberen te spotten. Ook voor alle andere vormen van wildlife en vogels is dit een goede periode. Eind augustus vindt de eerste zonsondergang plaats. In deze periode is het mogelijk om rond Spitsbergen te varen.
- Herfst: vanaf september neemt het daglicht weer af en kan je de eerste sneeuw verwachten. Herfsttinten sieren de mossige bodem, terwijl de bergtoppen langzaam steeds witter kleuren. Verwacht lange en kleurrijke zonsondergangen (en -opkomsten) en je hebt de kans om het noorderlicht te spotten.
- Donkere winter: in november start de lange poolnacht. Met al dat duister is het logischerwijs geen beste periode voor fotografie. Wat resteert is een hele bijzondere ervaring en zo nu en dan wat Noorderlicht.
- Lichte winter: half februari is de eerste zonsopkomst en vanaf maart neemt het daglicht in rap tempo toe en begin april gaat de zon al niet meer onder. Van maart tot mei is het weer nog zeer winters en heb je de kans om dat extreem witte arctische landschap vast te leggen. IJsberen zijn nog moeilijk te spotten en de meeste vogels moeten nog arriveren.
Eigenlijk is alleen de donkere winterperiode minder geschikt voor fotografie. Mogelijk denk je dat deze noordelijke locatie je de beste kansen biedt om het noorderlicht te zien. Dat is helaas niet het geval: de band met noorderlicht loopt meestal een stuk zuidelijker. Benieuwd naar de beste plekken om de aurora borealis te zien? Lees dan mijn artikel over het fotograferen van noorderlicht.
Georganiseerd of zelfstandig door Spitsbergen reizen?
Zelfstandig door Spitsbergen reizen is niet mogelijk, tenzij je je reis wilt beperken tot de dorpsgrenzen van Longyearbyen. De reden daarvoor is simpel: op Spitsbergen komen ijsberen voor en ijsberen zijn gevaarlijk. Een ontmoeting met the King of the Arctic is een ervaring die je zeer waarschijnlijk niet zult kunnen navertellen als je niet beschikt over een wapen en de juiste training (en een wapenvergunning) of vergezeld wordt door iemand die dat wel heeft.
Je hebt bij een bezoek aan Spitsbergen eigenlijk drie keuzes (of een combinatie daarvan):
- Losse excursies vanuit Longyearbyen.
- Een expeditie over land.
- Een expeditie over zee.
Geen enkele optie is goedkoop, maar dat spreekt voor zich: je bent hier tenslotte op het einde van de wereld. Van de genoemde opties is een expeditiereis over zee de beste manier om zoveel mogelijk van Spitsbergen te zien. Tijdens zo’n reis is het schip je accommodatie en doe je verschillende fjorden aan en maak je dagelijks een of meerdere landingen: een wandeling of excursie aan land. De mogelijkheden lopen hier uiteen tot een boottocht van enkele dagen tot ruim twee weken durende expedities. Daarnaast zul je een keuze moeten maken tussen de luxe en snelheid van een motorschip of het rauwe en onvoorspelbare karakter van een zeilschip. Een cruise vanuit Europa raad ik af omdat je lang niet zoveel te zien krijgt als bij een expeditiereis. Wil je meer weten over een expeditiereis op zee? Lees dan mijn reisverslag Spitsbergen: met zeilschip noorderlicht door de arctische winter.
Expeditiereizen op land zijn van een andere orde en over het algemeen alleen weggelegd voor de echte die-hard avonturiers. Het aanbod heeft vaak de vorm van maatwerk en daar ga ik om die reden hier niet verder op in.
Losse excursies vanuit Longyearbyen zijn absoluut de moeite waard. In de winter valt te denken aan een sneeuwscooter tocht naar Barentsburg, een bezoek aan een ijsgrot in een gletsjer of een sledetocht met husky’s. In de zomerperiode kan je diverse ééndaagse boottochten maken naar gletsjers, walruskolonies en het Russische spookstadje Pyramiden.
Fotolocaties in Spitsbergen
Spitsbergen heeft dus geen locaties waar je even zelfstandig naartoe reist. Alhoewel de oceaanreizen vaak wel een indicatief programma bieden, valt op voorhand nooit te zeggen waar je uit zult komen. Maar vrees niet: je kan hier eigenlijk niet verkeerd zitten.
Wel zijn er nog drie locaties die ik er hier graag nog even uitlicht:
- Longyearbyen: elke reis naar Spitsbergen begint en eindigt in deze Noorse nederzetting, tevens het logistieke en administratieve hart van Spitsbergen. Met name in de winter zijn hier prachtige beelden te schieten. Beklim voor een magnifiek uitzicht op Longyearbyen de berg aan de westzijde van de stad (achter de Svalbard kirke).
- Pyramiden: Dit in 1998 verlaten Russische mijnstadje had ooit de trots van Rusland op Spitsbergen moeten worden. Het spookstadje ademt nog altijd de grandeur uit z’n verloren jaren en enkele poolvossen hebben er hun nieuwe thuis gevonden.
- Barentsburg: Na Longyearbyen is het Russische Barentsburg de grootste nederzetting op Spitsbergen en absoluut de moeite waard voor een dagtocht. In het stadje vind je de nodige fotogenieke oude gebouwen, kunstwerken en het op één na noordelijkste standbeeld van Lenin.
Fotoapparatuur voor Spitsbergen
De keuze van fotoapparatuur voor fotografie op Spitsbergen is niet ingewikkeld: je zal hier landschappen en wildlife gaan fotograferen en wellicht een incidenteel portret van die door de oceanen geharde bemanningsleden. Bovendien hoef je in het geval van een expeditiereis over zee ook niet al teveel compromissen te sluiten. Wat je mee aan boord van een vliegtuig kunt nemen, kan immers ook mee het schip op!
Aanbevolen lenzen voor fotograferen op Spitsbergen:
- Groothoek objectief.
- Standaard zoomobjectief
- Telelens
Om (bijvoorbeeld) ijsberen te fotograferen heb ik een simpele tip voor de telelens: neem de langste brandpuntsafstand mee die je je kan veroorloven. Je kunt natuurlijk ook gebruik maken van een extender om het bereik van je lens te vergroten.
Deze lenzen nam ik mee naar Spitsbergen:
- Canon EF 11-24mm F4L
- Canon EF 16-35mm F4L IS*
- Canon EF 35mm F2.0 IS
- Canon EF 85mm F1.8
- Canon EF 100-400mm F4-5.6L IS
- Canon EF 1.4x III extender
* Deze lens diende als reserve voor de 11-24mm.
Essentiële accessoires:
- Accu’s, acculader, stopcontact adapter en een powerbank.
- Reinigingsmiddelen (zoals gedenaturaliseerde alcohol) om het effect van zout op contacten en dergelijke te beperken.
- Grijsverloopfilters voor landschapsfotografie en zonsondergangen.
- Polarisatiefilter om de reflectie op water en sneeuw te beperken.
- Statief voor nachtfotografie en landschappen
Veilig en verantwoord fotograferen op Spitsbergen
Zolang je uit de buurt blijft van ijsberen en de adviezen van je gids opvolgt hoef je je op Spitsbergen geen zorgen te maken over je eigen veiligheid. De koude en op zee ook zilte omstandigheden vragen echter wel enige zorgvuldigheid ten aanzien van je apparatuur.
Bij de lijst accessoires kon je al lezen dat ik je aanraadt om gedenaturaliseerde alcohol mee te nemen. Met een expeditiereis op zee wordt je apparatuur veelvuldig blootgesteld aan zilte lucht en wanneer je regelmatig van lens wisselt krijgen de contacten van camera en lens het flink te verduren. Ik had al na enkele dagen op zee de alcohol nodig om communicatiefouten tussen mijn camera en lens te verhelpen. Bovendien is het verstandig om alle metalen delen die blootgesteld worden aan het zout preventief te reinigen om corrosie op langere termijn te voorkomen.
Wie in de winterperiode op of rond Spitsbergen reist doet er verstandig aan om ook rekening te houden met condensvorming. Wanneer je een tijd buiten hebt gefotografeerd en de afgekoelde camera vervolgens mee naar binnen neemt zal deze in rap tempo beslaan. Dat is niet alleen onhandig als je kort daarna wilt fotograferen, maar ook niet goed voor je apparatuur. Probeer wanneer mogelijk je cameratas op een plek te stallen waar hij zowel veilig als koud blijft. Wil je je camera toch mee naar binnen nemen? Zorg dan dat deze in een volledig afgesloten tas zit, zodat de apparatuur weer geleidelijk op temperatuur kan komen zonder te condenseren.