In de categorie belicht zet ik regelmatig een foto uit mijn archief in de schijnwerpers en vertel ik het verhaal achter de foto: van het achtergrondverhaal tot de totstandkoming en technische details. Ik begin met de foto uit 2010 die nog altijd één van mijn favoriete foto’s tot op heden is: de gletsjer hike op de Svínafellsjökull in IJsland.
Er zijn een aantal ingrediënten die een rol hebben gespeeld in de totstandkoming van dit beeld, waaronder de omstandigheden, gecombineerd met doorzettingsvermogen, materiaalkeuze en voorbereiding, snelheid en timing. En niet te vergeten: een flinke dosis geluk.
Omstandigheden & doorzettingsvermogen
De foto is gemaakt tijdens een gletsjer hike op de Svínafellsjökull, een van IJsland’s vele gletsjertongen in het Zuiden. De ochtend van de hike waren de weersomstandigheden net zo slecht als de gehele voorbije week: laaghangende bewolking en vrijwel onophoudelijke motregen. Aangezien regen er over het algemeen voor zorgt dat het gletsjerijs een stuk helderder wordt (waarmee de karakteristieke blauwe kleur tevoorschijn komt) was dat niet persé slecht nieuws voor de hike, maar de aanhoudende regen maakte fotograferen bijna ondoenlijk. Het was helemaal niet gek geweest als ik op dat moment had gekozen voor een comfortabele hike zónder camera.
Materiaalkeuze & voorbereiding
Met de wetenschap dat de mogelijkheden om te fotograferen beperkt zouden zijn en het waarschijnlijk moeilijk zou zijn om lenzen te verwisselen besloot ik de Canon 24-105 F4L IS – een echte allround lens – op de camera te monteren. Dat zou meerdere voordelen hebben: voldoende zoombereik van groothoek tot tele, image stabilization bij beperkte lichtomstandigheden en weather sealing. De keerzijde zou zijn dat ik in de mogelijkheden qua groothoek en scherptediepte aanzienlijk beperkt zou worden. Om geen onnodige risico’s te lopen trok ik vervolgens nog een regenhoes om de camera en stopte de spullen terug in de rugzak, die ik eveneens bedekte met een regenhoes. Even snel een foto maken zou er dus zeker niet in zitten.
Snelheid, timing en… geluk
We gingen uiteindelijk met een man of 10 de Svínafellsjökull gletsjer op. Na een ruim uur wandelen in de regen en zonder noemenswaardige foto mogelijkheden kwamen we aan bij een brede kloof met een mooie ronde opening van een grot aan het uiteinde. Opvallend was ook het contrast tussen het helderblauwe ijs en het hier neergedaalde as en gesteente van de vulkaanuitbarsting van eerder dat jaar.
We stonden een meter of 7-8 hoger dan de bodem van de kloof en moesten aan een touw afdalen om de grot te bereiken. Nadat de gids de nodige voorbereidingen had getroffen begonnen de deelnemers één voor één aan de afdaling. Ik zocht ondertussen naar een punt waar ik een mooi doorkijkje had en haalde zo snel als ik kon de camera uit de tas om nog wat foto’s te maken voordat alle groepsgenoten al in de kloof zouden staan en ik zelf ook de afdaling moest maken. Met een doekje in de aanslag om de lens droog te houden stelde ik de camera in en maakte ik enkele foto’s. Dat vervolgens uitgerekend de groepsgenoot met de meest aansprekende en contrasterende outfit zich als eerste aan de afdaling waagde en direct naar de ijsgrot snelde was puur geluk. Dat niemand hem direct achterna kwam ook. De man legde zijn pickel (ijshamer) neer en keek – met compactcamera in de hand – naar de grot voor hem; wat vanuit mijn positie de perfecte houding bleek. Het tafereel op de foto duurde niet veel langer dan een seconde, maar maakte het verschil tussen een mooie foto en een tot de verbeelding sprekende foto van een gletsjer.
De foto is maar heel beperkt nabewerkt: de grootste aanpassing was de verhoging van het contrast om de wat grauwe en mistige omstandigheden teniet te doen. Het eindresultaat hangt één bij anderhalve meter groot aan de muur in mijn woonkamer. Opvallend is dat veel gasten zich afvragen of ze naar een foto of schilderij kijken, een gevoel dat waarschijnlijk veroorzaakt wordt door de combinatie van de patronen van het as en gesteente op het matte fotopapier.
De vluchtigheid van een foto
De foto van de gletsjer hike op de Svínafellsjökull is voor mij een levend voorbeeld geworden van de vluchtigheid van een foto. Een behoorlijke dosis geluk leverde een bijzonder tafereel op dat slechts enkele seconde duurde. Maar met alleen geluk had ik deze foto niet kunnen maken. Al het andere moest op dat ene moment van mij komen: dat ik er was en überhaupt mijn camera had meegenomen, dat ik de juiste lens had gemonteerd, dat ik er plekke nauwelijks voorbereiding hoefde te treffen en dat ik op het juiste moment met de juiste instellingen en compositie afdrukte.